بانی‌چی چگونه کار می‌کند؟

تامین مالی جمعی این امکان را به کسب‌وکارهای نوپا می‌دهد تا با استفاده از سرمایه جمع‌آوری شده از سوی سرمایه‌گذاران، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کرده و از آن به‌منظور توسعه هرچه بیش‌تر کسب‌وکار خود استفاده نمایند. در تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام، تامین‌کنندگان در ازای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها گواهی مشارکت دریافت کرده که پس از وقوع رویدادهای خاص به سهام تبدیل خواهد شد. 

در ادامه به تعریف هر یک از مفاهیم “گواهی مشارکت” و “رویدادهای خاص” به تفضیل خواهیم پرداخت.

گواهی مشارکت نوعی قرارداد سرمایه‌گذاری است که از نوع قابل تبدیل بوده و مابین کسب‌وکارهایی که تامین‌ مالی می‌شوند و سرمایه‌گذاران آن‌‌ها منعقد می‌شود. سرمایه‌گذاران با مشارکت در تامین مالی کسب‌وکارهای نوپا این شانس را خواهند داشت تا درصورت وقوع رویدادهای خاص از سرمایه‌گذاری خود سود کسب کرده و به‌عنوان سهام‌دار شرکت در مالکیت سهمی آن سهیم شوند.

رویدادهای خاص زمانی معنا پیدا می‌کنند که کسب‌وکار به حدی از رشد برسد که یا:

• سهام شرکت قابلیت عرضه در بورس اوراق بهادار را داشته باشد؛
• سرمایه‌گذار جدیدی تمایل به خرید کل کسب و کار داشته باشد.

پس از وقوع رویدادهای خاص، سرمایه‌گذارانی که در تامین مالی استارت‌آپ مشارکت داشته‌اند، از این رویداد منتفع خواهند شد.

در این مرحله سرمایه‌گذاران می‌توانند گواهی مشارکت خود را تبدیل به سهام شرکت نموده و در صورت وجود بازاری ثانویه (بازار بورس اوراق بهادار – در صورت عرضه اولیه سهم) اقدام به فروش سهام خود نمایند. شایان ذکر است عرضه اولیه سهام یا خرید کسب‌وکار توسط یک سرمایه‌گذار جدید، ازجمله رویدادهای خاصی محسوب می‌شود که در بحث تامین مالی جمعی بسیار شایع است.

• صدور گواهی مشارکت به منزله شرکت در تامین مالی کسب‌وکار بوده و معیاری برای مشخص شدن میزان مالکیت مالی سرمایه‌گذار در پروژه است. ذکر این نکته الزامیست که گواهی مشارکت میزان شراکت در ساختار سهام‌داری شرکت را تا پیش از وقوع رویدادهای خاص مشخص نمی‌کند.
• در زمان سرمایه‌گذاری برای افراد به میزان مشارکت در تامین مالی که انجام می‌دهند، گواهی مشارکت صادر می‌شود.
• هر گواهی مشارکت، دارای ارزش اسمی به مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ تومان است.
• برای محاسبه تعداد گواهی مشارکت سرمایه‌گذاران، مبلغ مشارکت به میزان ارزش اسمی هر گواهی مشارکت تقسیم می‌شود. در نتیجه مبنای حجم سرمایه‌گذاری فرد، تعداد گواهی‌های مشارکت در ارزش اسمی هر گواهی است.
• پس از تکمیل فرآیند سرمایه‌گذاری، گواهی مشارکت مربوطه به آدرس ایمیل سرمایه گذاران ارسال خواهد شد و میزان مالکیت مالی فرد را در تامین مالی استارت‌آپ مشخص می‌کند.

برای اینکه سرمایه‌گذاران بتوانند گواهی مشارکت خود را نقد نمایند و فرآیند تبدیل آن به سهم انجام پذیرد، باید بازاری برای فروش سهام استارت‌آپ وجود داشته باشد. از جمله این بازارها می‌توان به بازار بورس اوراق بهادار اشاره کرد که درصورت عرضه اولیه سهام شرکت، امکان معامله آن برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌شود.

حال این سوال پیش می‌آید که اگر کسب‌وکار نیازمند دور جدیدی از سرمایه‌گذاری باشد چه خواهد شد؟ در این صورت استارت‌آپ دو راه پیش روی خود دارد:

۱-  گواهی مشارکت سرمایه‌گذاران تمدید شود و به منوال قبل تا زمان پیش آمدن رویداد‌های خاص، تبدیل گواهی مشارکت به سهام انجام نشود.

۲-  سرمایه‌گذاری افراد تبدیل به سهام ممتاز شود.

توجه: هر فرد می‌تواند با هر میزان از سرمایه در استارت‌آپ مورد علاقه خود سرمایه‌گذاری کرده و متناسب با آورده‌ای که وارد پروژه می‌کند، در سود و زیان آن شریک شود. اما سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها فاقد تضمین سودآوری بوده و درنتیجه سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری بالایی دارند، میبایست دراین نوع سرمایه‌گذاری‌ها مشارکت نمایند.

به‌منظور درک بهتر کاربران از میزان احتمالی سود سرمایه گذاری خود در استارت آپ‌های بانی چی، در این بخش ماشین حسابی طراحی شده است که سرمایه گذاران می‌توانند در سناریوهای مختلف عایدی سرمایه گذاری خود را در صورت اتفاق رویدادهای خاص محاسبه کنند.

در ادامه فرمول‌­های محاسباتی و متغیرهای هر یک نیز شرح داده می‌شود تا مشارکت کنندگان در پروژه های سکوی بانی چی، دید روشن‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری خود داشته باشند.

با توجه به اینکه در هر گواهی مشارکت دو متغیر سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف تعیین می‌شود، در زمان محاسبه سود سرمایه گذاری از طریق دو فرمول متفاوت و با درنظر گرفتن این دو متغیر درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در استارت آپ‌ها محاسبه شده و در نهایت از بین این دو مقدار، بیشترین آن به عنوان عایدی نهایی به مشارکت‌کننده پرداخت می‌گردد.

منظور از این متغیر، میزان سرمایه‌ای است که در زمان تامین مالی توسط سرمایه گذاران پرداخت می‌شود. در مرحله بعد و پس از اتمام موفقیت آمیز تامین مالی، معادل مبلغ سرمایه گذاری شده، گواهی مشارکت با ارزش اسمی یک میلیون ریال به نام مشارکت‌کننده صادر خواهد شد.

سقف ارزشگذاری مبلغی است که در صورت وقوع رویدادهای خاص، مبنای تبدیل گواهی مشارکت به سهام خواهد بود. پس از وقوع این رویدادها در صورتی که ارزش استارت آپ در آن زمان خاص بالاتر از این سقف تعیین شود، سرمایه گذار به مراتب بیشتر از حالت عادی منتفع می‌گردد. زیرا این ارزش بدین منزله خواهد بود که سرمایه گذار سهام شرکت را با ارزشگذاری پایین تر از ارزش بازار روز وقوع رویداد خاص، خریداری کرده است.

در زمان تبدیل گواهی مشارکت به سهام، دو متغیر در نظر گرفته شده که یکی از این متغیرها درصد تخفیف است. برای درک بهتر تخفیف ۲۰% را در نظر بگیرید. این تخفیف به این معنا است که در صورت وقوع رویدادهای خاص و تبدیل گواهی مشارکت به سهام، سهم با مبلغ کمتری (به اندازه تخفیف) به سهام دار تعلق می­گیرد. درنتیجه سهام دریافتی سرمایه گذار و میزان عایدی او در قبال گواهی مشارکت افزایش می‌یابد.  

ارزش روز میزان ارزش استارت آپ در زمان وقوع رویدادهای خاص بوده که این رویدادها شامل فروش یکجای کسب و کار یا عرضه اولیه سهام آن در بازار سرمایه است. 

درصورت وقوع رویدادهای خاص و با توجه به شرایط از پیش تعیین شده در گواهی مشارکت، میزان سود هر فرد محاسبه خواهد شد.

شایان ذکر است مقادیر قابل انتخاب برای متغیر ارزش روز، شامل مبالغ ارزش کسب و کار در زمان فروش یکجا و عرضه اولیه سهام پروژه است.

همان طور که در بالا مشاهده شد، در هر گواهی مشارکت دو متغیر وجود داشته که  شامل  سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف بوده و هر یک در زمان محاسبه عایدی سرمایه گذاری به صورت جداگانه تاثیرگذار است.

در صورتی که بنیان گذاران یک استارت آپ هر دو متغیر سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف را برای تعیین ارزشگذاری خروج  پروژه خود در نظر بگیرند، از میان دو مبلغ محاسبه شده بیشترین ارزش به عنوان درآمد نهایی درنظر گرفته شده و براساس آن سود سرمایه گذار تعیین می‌‌گردد.