اگر با دنیای استارتآپها آشنایی داشته و از فعالان اکوسیستم کسبوکارهای نوپا باشید، به احتمال زیاد عبارت تامین مالی جمعی یا Crowd Funding به گوشتان خورده است. این نوع از سرمایهگذاری در دستهبندی سرمایهگذاریهای جایگزین قرار میگیرد. کرادفاندینگ یا تامین مالی جمعی بهمعنای جمعآوری سرمایههای خرد عموم افراد جامعه در بستر اینترنت و بهصورت آنلاین با هدف تامین منابع مالی مورد نیاز کسبوکارهای نوپا است.
بانیچی چگونه کار میکند؟
تامین مالی جمعی به سه روش انجام میگیرد:
- تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
- تامین مالی جمعی مبتنی بر کمکهای مالی و خیریه
- تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام
*دستورالعمل تامین مالی جمعی در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ از سوی سازمان فرابورس ابلاغ شده است. برای مطالعه آن کلیک کنید.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام:
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام، نوعی از تامین مالی جمعی محسوب شده که همانطور که در بالا اشاره شد سرمایهی موردنیاز کسبوکارهای نوپا را بهصورت آنلاین و از طریق سرمایهگذاران خرد جمعآوری مینماید. تفاوتی که این روش با دیگر روشهای تامین مالی دارد، در نحوهی پرداخت عایدی و محاسبه میزان درآمد حاصل از سرمایهگذاری پس از وقوع رویدادهای خاص است.
در این روش سرمایهگذاران در ازا پرداخت سرمایه مورد نیاز استارتآپها و شرکت در تامین مالی آنها، گواهی تحت عنوان گواهی مشارکت دریافت میکنند. این گواهی نشاندهنده میزان سرمایهگذاری و مشارکت آنها در تامین مالی پروژه است. شایان ذکر است این گواهی توسط سکوی بانیچی برای سرمایهگذاران منتشر میشود و شامل حداقل اطلاعات مربوط به سرمایهگذار، میزان مشارکتشده و قیمت است.
در نتیجه زمانیکه شما از طریق سکوی بانیچی در هر یک از مراحل افزایش سرمایه پروژه در تامین مالی آن مشارکت میکنید، سهام دار فعلی پروژه محسوب نمیشوید و با علم به اینکه ممکن است سرمایه خود را به صورت کامل از دست بدهید اقدام به سرمایهگذاری کرده و ریسک آن را متقبل شدهاید.
گواهی مشارکت شما پس از مدت زمان ۴ الی ۶ سال (برای استارتآپهای متفاوت میتواند از این مقدار کم تر یا بیشتر باشد.) درصورت وقوع رویدادهای خاص همانند عرضه اولیه سهام یا انتقال مالکیت آن، قابلیت نقدشوندگی دارد و درصورت عدم وقوع این رویدادها گواهی مشارکت شما فاقد اعتبار بوده و شما حقی در قبال کسب وکار متقاضی سرمایه نخواهید داشت.
*ذکر این نکته الزامی است که این در روش در ایران روش نسبتا نو و جدیدی محسوب میشود و قوانین و مقررات آن از سوی سازمان فرابورس در حال تکمیل است. برای مشاهده آخرین دستورالعمل تامین مالی جمعی کلیک کنید.
توسعه استارتآپ با استفاده تامین مالی جمعی

در دنیای امروز تامین مالی جمعی برای توسعه استارتآپها موضوع تازهای نیست. از طرفی در ایران تا به امروز این امکان برای عموم مردم وجود نداشته است. در عین حال باتوجه به قوانین جدیدی که در شرکت فرابورس ایران به تصویب رسیده (برای مشاهده قوانین کلیک کنید.)، بانیچی امکان تأمین سرمایه از طریق تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام (گواهی مشارکت الکترونیکی) را در اختیار سرمایهپذیران و سرمایهگذاران قرار داده است تا افراد عادی نیز با مشارکت در توسعه استارتآپها مانند یک سرمایهگذار فرشته به حمایت از ایدههای نو بپردازند.
البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که سرمایهگذاری در استارتآپها همیشه با ریسک همراه بوده و به همین دلیل پیشنهاد میکنیم قبل از برداشتن قدم بعدی، این مطلب را مطالعه کنید.
برای سرمایهگذاری در بانیچی از کجا شروع کنیم؟

بهمنظور سرمایهگذاری در پروژههای بانیچی نیاز به ثبتنام در این سامانه دارید. ایجاد حساب کاربری و سرمایهگذاری در پروژههای بانیچی بهصورت رایگان و بهسادگی انجام میگیرد. برای شروع کافی است قدمبهقدم مراحل زیر را طی کنید:
ثبتنام کنید.

یک پروژه را انتخاب کنید.

مبلغ موردنظر خود را بهصورت آنلاین پرداخت کنید.

در انتخاب استارتآپ به چه نکاتی دقت کنیم؟

در زمان انتخاب یک استارتآپ دستورالعمل و نحوهی سرمایهگذاری در هر طرح را بهدقت بررسی کنید تا از حقوق خود مطلع شوید. برای این منظور باید بدانید که:
- سرمایهگذاری در استارتاپها ریسک زیادی بههمراه دارد.
- سوابق خوب گذشته دلیلی بر آینده خوب نیست.
- شرکتهای استارتآپی بهصورت مداوم در حال تغییر برنامههای خود هستند تا همیشه بهترین راه را انتخاب کنند. این شرکتها برای تغییر این برنامهها از شما اجازه نمیگیرند. بلکه این وظیفه شما است تا در صورت امکان از این تغییرات مطلع شوید.
- سهام شما ممکن است در طول زمان و بعد از دوره های مختلف افزایش سرمایه رقیق شده و درصد مالکیت شما تغییر کند.
- در هر استارتآپ یک بازه سرمایهگذاری برای سرمایهگذاران در نظر گرفته میشود که میتوانند باتوجه به بودجه خود و حد بالا و پایین این بازه، اقدام به سرمایهگذاری نمایند. مفاهیم کمینه و بیشینه بیانکننده میزان این بازه است.
کمینه: به کمترین مقدار پولی گفته میشود که طرحها برای تأمین مالی خود نیاز دارند. اگر در طی مدت زمان در نظر گرفتهشده، مینیمم سرمایه جمعآوری نشود و تأمین مالی به هدف نرسد، طرح شکستخورده محسوب شده و مبالغ جمعآوریشده به سرمایهگذاران مسترد میشود.
بیشینه: به بیشترین مقدار سرمایه لازم برای یک طرح گفته میشود که بهمحض رسیدن به آن مقدار، فرآیند تأمین مالی متوقف خواهد شد.
- فرآیند تأمین مالی هر طرح فارغ از بازه مالی در نظر گرفته شده، در یک دوره زمانی مشخص انجام میگیرد.
در هر دوره تامین مالی، تاریخ شروع و پایان مشخصشده و درصورتیکه پروژه قبل از تاریخ اتمام دوره به مینیمم هدف خود برسد، تامین مالی تا انتهای دوره ادامه دارد و به جذب سرمایه میپردازد.

زمانیکه در تامین مالی جمعی طرحی مشارکت میکنید، در واقع بخشی از سهام آن استارتآپ در اختیار شما قرار میگیرد که این سهم در صورت وقوع رویدادهای خاص بهصورت گواهی تعهد الکترونیکی (CrowdSafe) به سرمایهگذار تعلق خواهد گرفت.
در انتها باید یادآور شویم که:

در طرحهایی سرمایهگذاری کنید که ایده، محصول و چشمانداز آنها را دوست دارید!
گواهی مشارکت چیست؟

گواهی مشارکت، قرارداد سرمایهگذاری بین استارتآپها و سرمایهگذاران تلقی میشود. سرمایهگذاران با هدف دریافت سود (در قالب سهام شرکت درصورت بروز رویدادهای خاص – تملیک یا عرضه اولیه عمومی) در شرکت سرمایهگذاری میکنند. سرمایهگذاران در ازاء مشارکت خود گواهی شراکت دریافت خواهند کرد. شایان ذکر است این گواهی به معنی مشارکت در سهام شرکت (بلافاصله بعد از سرمایهگذاری) نیست و این گواهیها در صورت رخ دادن رویدادی خاص، که لزوماً هم تضمینی برای رخ دادن آن وجود ندارد، در آینده به سهام شرکت تبدیل خواهد شد. درنتیجه شما با مشارکت در تامین مالی یک شرکت، در آینده بهعنوان سهامدار آن شناخته خواهید شد. از طرفی شرکتها معمولاً مزایای جانبی برای سرمایهگذاران خود در نظر میگیرند که این مزایا برای هر پروژه میتواند متفاوت باشد.

با سرمایهگذاری در استارتآپها، بهگونهای با بنیانگذاران طرح همسفر میشویم و علاوهبر کسب سود، نقشی مهم در آینده کسبوکار موردعلاقه خود ایفا میکنیم.
بازدهی سرمایهگذاری در استارتآپها چگونه است؟

سرمایهگذاری در استارتآپها ریسک زیادی بههمراه داشته و هیچ تضمینی برای داشتن بازدهی وجود ندارد. بسیاری از ایدههای استارتآپی به دلایل مختلف ممکن است شکست را تجربه کنند و در این صورت تمامی مبلغی که سرمایهگذاری شده از میان خواهد رفت. اما در صورتیکه طرح موردنظر شما فاکتورهای موفقیت را دارا باشد و با دقت فراوان انتخاب شده باشد، این امکان وجود دارد که بعد از رخ دادن رویدادهای خاص و با انتخاب استراتژیهای مختلف بازده سرمایهگذاری به شما بازگردد و سود موردنظر خود را کسب کنید. تیم بانیچی همواره در این مسیر در کنار شما خواهد بود و مشاورههای لازم را در اختیارتان قرار میدهد.
ذکر این نکته الزامیست که حجم سرمایهگذاری در طرحها توسط هر شخص حقیقی محدودیتهایی دارد. این محدودیتها را میتوانید به همراه سایر نکات قانونی تامین مالی جمعی در اینجا مطالعه کنید.
ریسک سرمایهگذاری خود را چگونه کاهش دهیم؟

همه ما میدانیم که سرمایهگذاری در یک استارتآپ، فعالیتی همراه با ریسک است. اما با رعایت یک سری اصول ساده میتوان این ریسک را کاهش داد:
– بلندمدت سرمایهگذاری کنید:
اهداف واقعگرایانه داشته باشید و به این نکته توجه کنید که کسب سود در طرحهای موفق نیز احتیاج به زمان دارد. از طرفی همیشه با سرمایه مازاد خود در سرمایهگذاریها شرکت کنید، بهگونهای که در صورت از دست دادن آن دچار مشکل مالی نشوید.
– متنوع سرمایهگذاری کنید:
برای کاهش ریسک خود، در طرحهای متنوع و با مبالغ مختلف سرمایهگذاری کنید. این کار لزوماً در افزایش سود شما نقشی ندارد؛ ولی قطعاً ریسک سرمایهگذاری شما را کاهش میدهد.
– تحقیق کنید:
- مدارک ثبتی شرکت را بررسی کنید.
- بیانیه ریسک طرح را بررسی کنید.
- انجمنهای نقد و بررسی که در آیندهی نزدیک به سکوی بانیچی اضافه میشوند و در زمینه طرح موردنظر بحث میکنند را دنبال کرده و در مباحثهها مشارکت نمایید.
شایانذکر است تمامی شرکتهایی که در بانیچی اقدام به تامین مالی میکنند، در بازار فرابورس درج نماد می شوند. شما می توانید اطلاعات عمومی موردنظر خود را از همه منابع جمع آوری کرده و بهدقت بررسی کنید. از نظر قانونی سرمایه گذاران طرحها (سهامداران آتی) حقوق متفاوتی نسبت به سهامداران بازار سرمایه خواهند داشت. برای مطالعه این تفاوت ها این جا کلیک کنید.
ما چگونه استارتآپها را انتخاب میکنیم؟
تیم بانیچی همه تلاش خود را برای شناسایی ومعرفی استارتآپها به کار میبندد تا بتواند از میان هزاران استارتآپ، پروژههایی را که ارزش سرمایهگذاری دارند انتخاب کرده و برای سرمایهگذاران خود بهترین تجربه و موقعیتهای سرمایهگذاری را برای شما فراهم کند.
مرحله اول (بررسی اولیه)

در مرحله اول کلیات طرح استارتآپ توسط تیم بانیچی بررسیشده و بر اساس فاکتورهای زیر موردسنجش قرار میگیرد:
بنیانگذاران: صاحبان استارتآپها باید ویژگیهای زیر را دارا باشند:
-
- تعهد به کسبوکار
- خلاقیت در ارائه راهکار
- ارائه چشمانداز از طرح
- سوابق اجرایی
- شبکه ارتباطی
- صلاحیت در انجام طرح موردنظر
محصول: در بررسی محصول ارائهشده، پاسخ سؤالات زیر در تصمیمگیری تیم بانیچی تأثیرگذار است:
-
- آیا محصول یا خدمتی که ارائه میکنید، بهاندازه کافی برای سرمایهگذاران متقاعدکننده است؟
- آیا مسئله و راهحل ارائهشده مبتکرانه است؟
- آیا کیفیت اجرای ایده در محصول رضایتبخش است؟
- تکنولوژی استفاده شده در تولید محصول، چگونه است؟
اندازهگیری میزان رشد: در این بخش امکان اندازهگیری میزان پیشرفت و رشد محصول سنجیده میشود.ازجمله این شاخص ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- تعداد کاربرهای جذبشده
- میزان وفاداری کاربران
- نرخ ریزش کاربران
هدف استارتآپ:هدف ایده مطرحشده با توجه به نحوه رفع نیاز کاربران خود چیست؟
مرحله دوم (راستی آزمایی)

بعد از دریافت تائید در مرحله اول، استارتآپ با توجه به ۸ فاکتور زیر موردبررسی قرار میگیرد:
- طرح کسبوکار (روش کسب درآمد استارتآپ چیست و میزان آن چه قدر است؟)
- هدف محصول (تأثیر اجتماعی محصول بر زندگی روزمره افراد چیست و برنامه استارتآپ برای رسیدن به این هدف چگونه است؟)
- بازار (اندازه کسبوکار موردنظر در بازار فعالیت خود چه قدر است و نسبت به سایر رقبا چه مزیت رقابتی دارد؟)
- تکنولوژی (تکنولوژی مورداستفاده در محصول چیست و آیا افزایش تولید محصول با توجه به تکنولوژی انتخابشده بهراحتی انجام میگیرد؟)
- تیم اجرایی (بدون در نظر گرفتن بنیانگذاران، آیا تجربه و دانش تیم اجرایی بهاندازه کافی است؟)
- شفافیت در اطلاعات (اطلاعات ارائهشده از کسبوکار تا چه میزان قابلاتکا و شفاف است؟)
- ارزشگذاری طرح (آیا اهداف مالی طرح واقعگرایانه است؟ آیا ارزش فعلی براساس اصول مالی و منطقی محاسبهشده؟)
- امکان جذب سرمایه از طریق سهام (آیا تأمین سرمایه طرح از طریق انتشار سهام، امکانپذیر است؟)
۸ فاکتور بالا در راستی آزمایی طرح استارتآپ بررسیشده و ما با بررسی مالی- حقوقی طرح، صاحبان و کارکنان آن این شایستگی را مشخص خواهیم کرد.
مرحله سوم (تصمیم نهایی)

بعد از دریافت تائید و گذر از دو مرحله بالا، استارتآپ بهمنظور تأمین مالی در سکوی بانیچی قرار دادهشده و پسازآن سرمایهگذاران میتوانند پروژه موردنظر خود را برای سرمایهگذاری انتخاب نمایند. بهمنظور حمایت از سرمایهگذاران ارزیابی و راستی آزمایی استارتآپها بعد از انتشار در بانیچی نیز بهصورت دورهای انجام گرفته و اطلاعات موردنیاز در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.
تامین مالی جمعی این امکان را به کسبوکارهای نوپا میدهد تا با استفاده از سرمایه جمعآوری شده از سوی سرمایهگذاران، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کرده و از آن بهمنظور توسعه هرچه بیشتر کسبوکار خود استفاده نمایند. در تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام، تامینکنندگان در ازای سرمایهگذاری در استارتآپها گواهی مشارکت دریافت کرده که پس از وقوع رویدادهای خاص به سهام تبدیل خواهد شد.
در ادامه به تعریف هر یک از مفاهیم “گواهی مشارکت” و “رویدادهای خاص” به تفضیل خواهیم پرداخت.
گواهی مشارکت چیست؟
گواهی مشارکت نوعی قرارداد سرمایهگذاری است که از نوع قابل تبدیل بوده و مابین کسبوکارهایی که تامین مالی میشوند و سرمایهگذاران آنها منعقد میشود. سرمایهگذاران با مشارکت در تامین مالی کسبوکارهای نوپا این شانس را خواهند داشت تا درصورت وقوع رویدادهای خاص از سرمایهگذاری خود سود کسب کرده و بهعنوان سهامدار شرکت در مالکیت سهمی آن سهیم شوند.
مواردی که در تبدیل گواهی مشارکت به سهام در نظر گرفته میشود، شامل موارد زیر است:
- سرمایه گذاری اولیه (Face Vlaue): این مبلغ مقدار سرمایه گذاری است که فرد برای تامین مالی پروژه مشارکت مینماید.
- سقف ارزشگذاری (Cap Valuation): به مبلغی گفته میشود که در صورت وقوع رویدادهای خاص مبنای تبدیل گواهی مشارکت به سهام خواهد بود.
- تخفیف (discount ): درصورت وقوع رویدادهای خاص و تبدیل گواهی مشارکت به سهام، سهام با مبلغ کمتری به سهام دار تعلق میگیرد.
به منظور آشنایی بیشتر با نحوه محاسبه درآمد حاصل از سرمایهگذاری و مفاهیم گفته شده، به این بخش مراجعه نمایید و با استفاده از ماشین حساب طراحی شده عایدی حاصل از سرمایه گذاری را در شرایط مختلف مشاهده کنید.
رویدادهای خاص چه هستند؟
رویدادهای خاص زمانی معنا پیدا میکنند که کسبوکار به حدی از رشد برسد که یا:
- سهام شرکت قابلیت عرضه در بورس اوراق بهادار را داشته باشد؛
- سرمایهگذار جدیدی تمایل به خرید کل کسب و کار داشته باشد.
پس از وقوع رویدادهای خاص، سرمایهگذارانی که در تامین مالی استارتآپ مشارکت داشتهاند، از این رویداد منتفع خواهند شد.
در این مرحله سرمایهگذاران میتوانند گواهی مشارکت خود را تبدیل به سهام شرکت نموده و در صورت وجود بازاری ثانویه (بازار بورس اوراق بهادار – در صورت عرضه اولیه سهم) اقدام به فروش سهام خود نمایند. شایان ذکر است عرضه اولیه سهام یا خرید کسبوکار توسط یک سرمایهگذار جدید، ازجمله رویدادهای خاصی محسوب میشود که در بحث تامین مالی جمعی بسیار شایع است.

شرح کامل رویدادهای خاص در گواهی مشارکت هر پروژه ذکر میشود.
شرایط صدورگواهی مشارکت
- صدور گواهی مشارکت به منزله شرکت در تامین مالی کسبوکار بوده و معیاری برای مشخص شدن میزان مالکیت مالی سرمایهگذار در پروژه است. ذکر این نکته الزامیست که گواهی مشارکت میزان شراکت در ساختار سهامداری شرکت را تا پیش از وقوع رویدادهای خاص مشخص نمیکند.
- در زمان سرمایهگذاری برای افراد به میزان مشارکت در تامین مالی که انجام میدهند، گواهی مشارکت صادر میشود.
- هر گواهی مشارکت، دارای ارزش اسمی به مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ تومان است.
- برای محاسبه تعداد گواهی مشارکت سرمایهگذاران، مبلغ مشارکت به میزان ارزش اسمی هر گواهی مشارکت تقسیم میشود. در نتیجه مبنای حجم سرمایهگذاری فرد، تعداد گواهیهای مشارکت در ارزش اسمی هر گواهی است.
- پس از تکمیل فرآیند سرمایهگذاری، گواهی مشارکت مربوطه به آدرس ایمیل سرمایه گذاران ارسال خواهد شد و میزان مالکیت مالی فرد را در تامین مالی استارتآپ مشخص میکند.

شایان ذکر است براساس قوانین سکوی بانیچی، سرمایهگذاران پس از شرکت در تامین مالی استارتآپها و دریافت گواهی مشارکت، امکان ابطال و یا انتقال به غیر آن را نخواهند داشت.
برای اینکه سرمایهگذاران بتوانند گواهی مشارکت خود را نقد نمایند و فرآیند تبدیل آن به سهم انجام پذیرد، باید بازاری برای فروش سهام استارتآپ وجود داشته باشد. از جمله این بازارها میتوان به بازار بورس اوراق بهادار اشاره کرد که درصورت عرضه اولیه سهام شرکت، امکان معامله آن برای سرمایهگذاران ایجاد میشود.
حال این سوال پیش میآید که اگر کسبوکار نیازمند دور جدیدی از سرمایهگذاری باشد چه خواهد شد؟ در این صورت استارتآپ دو راه پیش روی خود دارد:
۱- گواهی مشارکت سرمایهگذاران تمدید شود و به منوال قبل تا زمان پیش آمدن رویدادهای خاص، تبدیل گواهی مشارکت به سهام انجام نشود.
۲- سرمایهگذاری افراد تبدیل به سهام ممتاز شود.
توجه: هر فرد میتواند با هر میزان از سرمایه در استارتآپ مورد علاقه خود سرمایهگذاری کرده و متناسب با آوردهای که وارد پروژه میکند، در سود و زیان آن شریک شود. اما سرمایهگذاری در استارتآپها فاقد تضمین سودآوری بوده و درنتیجه سرمایهگذارانی که ریسکپذیری بالایی دارند، میبایست دراین نوع سرمایهگذاریها مشارکت نمایند.
بهمنظور درک بهتر کاربران از میزان احتمالی سود سرمایه گذاری خود در استارت آپهای بانی چی، در این بخش ماشین حسابی طراحی شده است که سرمایه گذاران میتوانند در سناریوهای مختلف عایدی سرمایه گذاری خود را در صورت اتفاق رویدادهای خاص محاسبه کنند.
در ادامه فرمولهای محاسباتی و متغیرهای هر یک نیز شرح داده میشود تا مشارکت کنندگان در پروژه های سکوی بانی چی، دید روشنتری نسبت به سرمایهگذاری خود داشته باشند.
با توجه به اینکه در هر گواهی مشارکت دو متغیر سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف تعیین میشود، در زمان محاسبه سود سرمایه گذاری از طریق دو فرمول متفاوت و با درنظر گرفتن این دو متغیر درآمد حاصل از سرمایهگذاری در استارت آپها محاسبه شده و در نهایت از بین این دو مقدار، بیشترین آن به عنوان عایدی نهایی به مشارکتکننده پرداخت میگردد.
فرمول محاسبه عایدی سرمایه گذار با در نظر گرفتن درصد تخفیف:

فرمول محاسبه عایدی سرمایه گذار با درنظر گرفتن سقف ارزشگذاری:

سرمایه گذاری اولیه:
منظور از این متغیر، میزان سرمایهای است که در زمان تامین مالی توسط سرمایه گذاران پرداخت میشود. در مرحله بعد و پس از اتمام موفقیت آمیز تامین مالی، معادل مبلغ سرمایه گذاری شده، گواهی مشارکت با ارزش اسمی یک میلیون ریال به نام مشارکتکننده صادر خواهد شد.
سقف ارزشگذاری:
سقف ارزشگذاری مبلغی است که در صورت وقوع رویدادهای خاص، مبنای تبدیل گواهی مشارکت به سهام خواهد بود. پس از وقوع این رویدادها در صورتی که ارزش استارت آپ در آن زمان خاص بالاتر از این سقف تعیین شود، سرمایه گذار به مراتب بیشتر از حالت عادی منتفع میگردد. زیرا این ارزش بدین منزله خواهد بود که سرمایه گذار سهام شرکت را با ارزشگذاری پایین تر از ارزش بازار روز وقوع رویداد خاص، خریداری کرده است.
تخفیف:
در زمان تبدیل گواهی مشارکت به سهام، دو متغیر در نظر گرفته شده که یکی از این متغیرها درصد تخفیف است. برای درک بهتر تخفیف ۲۰% را در نظر بگیرید. این تخفیف به این معنا است که در صورت وقوع رویدادهای خاص و تبدیل گواهی مشارکت به سهام، سهم با مبلغ کمتری (به اندازه تخفیف) به سهام دار تعلق میگیرد. درنتیجه سهام دریافتی سرمایه گذار و میزان عایدی او در قبال گواهی مشارکت افزایش مییابد.
ارزشگذاری خروج:
ارزش روز میزان ارزش استارت آپ در زمان وقوع رویدادهای خاص بوده که این رویدادها شامل فروش یکجای کسب و کار یا عرضه اولیه سهام آن در بازار سرمایه است.
درصورت وقوع رویدادهای خاص و با توجه به شرایط از پیش تعیین شده در گواهی مشارکت، میزان سود هر فرد محاسبه خواهد شد.
شایان ذکر است مقادیر قابل انتخاب برای متغیر ارزش روز، شامل مبالغ ارزش کسب و کار در زمان فروش یکجا و عرضه اولیه سهام پروژه است.
عایدی نهایی سرمایه گذاری:
همان طور که در بالا مشاهده شد، در هر گواهی مشارکت دو متغیر وجود داشته که شامل سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف بوده و هر یک در زمان محاسبه عایدی سرمایه گذاری به صورت جداگانه تاثیرگذار است.
در صورتی که بنیان گذاران یک استارت آپ هر دو متغیر سقف ارزشگذاری و درصد تخفیف را برای تعیین ارزشگذاری خروج پروژه خود در نظر بگیرند، از میان دو مبلغ محاسبه شده بیشترین ارزش به عنوان درآمد نهایی درنظر گرفته شده و براساس آن سود سرمایه گذار تعیین میگردد.
مفهوم کلی ریسک چیست؟

ریسک به معنی اقدام برای دستیابی به یک هدف، خواسته یا برآورده کردن یک نیاز است با در نظر داشتن این موضوع که ممکن است نتیجه نهایی با نتیجه موردانتظار ما متفاوت باشد. این ریسک دو وجه مطلوب (مثبت) و نامطلوب (منفی) دارد.
لازم است بدانید در سرمایهگذاری استارتآپها نیز، مفهومی به نام ریسک یا عدمقطعیت بهصورت بالقوه وجود دارد که ما در این مطلب سعی داریم با ریسکهای نامطلوب در این نوع سرمایهگذاری آشنا شویم.
لطفا قبل از هرگونه تصمیمگیری مطالب زیر را بادقت بخوانید و بررسی کنید.
ریسکهای نامطلوب در استارتآپها چیست؟
ریسک ذاتی طرحهای استارتآپی: سرمایهگذار ممکن است تمام مبلغ سرمایهگذاری خود را از دست بدهد.

بهطور معمول بازدهی موردانتظار طرحهای نوبنیان بالاتر از سرمایهگذاریهای دیگر است. اما بهدلیل همین عدمقطعیت، ممکن است بازدهی موردانتظار هیچگاه به ثمر نرسد و سرمایهگذار پاداش ریسک متحمل شده را دریافت نکند. درواقع ریسکهای مالی و عملیاتی در این نوع کسبوکارها بسیار بالا بوده که شاید منجر به از دست رفتن مبلغ سرمایهگذاری فرد نیز شود.
علاوهبر موارد ذکر شده استارتآپها ممکن است با مشکلاتی در توسعه محصول، تولید، بازاریابی، تامین مالی، مدیریت، رقابت با دیگر استارتآپها و … مواجه شوند. همچنین ازطرفی احتمال زمانبر بودن سودآوری وجود داشته و زمان مشخص و از پیش تعیین شدهای برای دستیابی به منفعت احتمالی پروژه وجود ندارد.
تغییر شرایط اقتصادی

موفقیت هر فعالیت سرمایهگذاری تا حدی به ثبات در شرایط اقتصادی بستگی دارد. از طرفی وضعیت کلی اقتصاد نیز از شرایط کلان سیاستگذاری کشور متاثر میشود. بنابراین تضمینی برای رشد کسبوکارهای نوپا وجود ندارد.
سرمایهگذاری در ایده یا تکنولوژی جدید

یکی از ریسکهای سرمایهگذاری در کسبوکارهای نوپا، ریسک خاص آن صنعت و کسبوکار است که از میان ریسکهای بیشمار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات سریع در تکنولوژی روز؛
- کمبود نیروی ماهر مدیریت، فنی، علمی و بازاریابی در زمینه کسبوکار موردنظر؛
- ریسک تغییرات احتمالی قوانین دولت در زمینه کسبوکار؛
- امکان درگیر شدن در دعاوی حقوقی به دلیل مسائلی نظیر داراییهای فکری، گواهیهای ثبت اختراع و …؛
عدم تعمیم عملکرد گذشته به آینده

عملکرد گذشته مدیریت و عملیات یک طرح استارتآپی صرفاً ضامن عملکرد آینده آن نیست. همچنین استفاده از دادههای عملکرد گذشته لزوماً معیار خوبی برای پیشبینی آینده طرح نخواهد بود. در نتیجه ضمانتی در رابطه با رسیدن طرح به اهداف پیشبینی شده نیز وجود نخواهد داشت.
دشوار بودن ارزشگذاری استارتآپها

ارزشگذاری طرحهای نوپا بسیار پیچیده و دشوار بوده و به فاکتورهای متعددی وابسته است. در کنار دشوار بودن ارزشگذاری، ریسکهای متحمل شده به این نوع کسبوکار و نبودن بازاری ثابت که همراه با تقاضا باشد، ارزشگذاری این طرحها را بیش از سایر سرمایهگذاریها با چالشهای جدی مواجه کرده است.
سهامداران اقلیت

همانطورکه میدانید به طور معمول بخش عمده مشارکتکنندگان در تامین مالی شرکتهای خصوصی را سهام اقلیت تشکیل میدهد که یکی از ویژگیهای سهام اقلیت، نداشتن حق رای (در صورت وقوع رویدادهای خاص) است. حتی در صورت داشتن حق رای، سهامداران اقلیت عملاً با سهامداران عمده توان مقابله ندارند. همچنین با هر دوره افزایش سرمایه شرکت امکان رقیق شدن سهم نیز وجود خواهد داشت. علاوهبر آن ممکن است مدیران ارشد و میانی شرکت، نمایندهی گروهی از سهامداران عمده باشند که سهامداران جزء ارتباطی با آنها ندارند.
کمبود اطلاعات در رابطه با ارزشگذاری و نظارت بر استارتآپها

به دلیل اینکه سرمایهگذاران استارتآپها، به اطلاعات با اهمیت دسترسی ندارند، ممکن است در دستیابی به اطلاعات موردنظر خود با مشکل مواجه شوند. درنتیجه سرمایهگذار ممکن است نسبت به ارزشگذاری طرح موردنظر خود در مقاطع زمانی مختلف با چالش مواجه شود.
نبود ضمانت برای دورههای آتی تامین مالی

بهصورت کلی طرحهای استارتآپی “تشنه سرمایه” هستند و معمولاً در طی چندین دوره تامین مالی میشوند. زیرا شرکت بهمنظور توسعه بیشتر نظیر توسعه محصولات، خدمات یا سایر نیازهای اداری، حقوقی و… نیازمند دورههای جدید افزایش سرمایه است. از این رو ممکن است چنین امکانی برای تامین مالی دورههای آینده وجود نداشته باشد و در نتیجه رشد کسبوکار را به تعویق بیاندازد.
نقدشوندگی پایین و نبود بازار عمومی ثانویه

سرمایهگذاری در طرحهای استارتآپی معمولاً خصوصی و غیرنقدشونده است. ازطرفی در حال حاضر یک بازار ثانویه عمومی برای بالا بردن امکان نقدشوندگی سرمایهگذاری نیز وجود ندارد.
نبود سابقه عملکردی تاریخی

با توجه به اینکه کسبوکارهای نوپا از سابقهی عملیاتی محدودی برخوردار هستند، هر طرح باید براساس طرح توجیهی و تحلیلهای ارائه شده توسط بنیانگذاران بررسی شود که ممکن است صحت و دقت لازم را نداشته باشد و درنتیجه اهداف موردنظر آنهاعملیاتی نشود. همانطور که قبلاً هم ذکر شد، عملکرد گذشته یک استارتآپ لزوماً تضمینی برای حصول نتایج آتی نخواهد بود.

سخن آخر اینکه به دلیل عدم قطعیت و ریسکهای بالقوه گفتهشده، هیچ ضمانتی از سوی ناشران و متولیان طرحها در راستای دستیابی به اهداف موردنظر، وصول بازده مورد انتظار و همچنین تحقق اعداد و ارقام پیشبینیشدهی کسبوکار به سرمایهگذاران ارائه نمیشود.